چرا فک و دهان را رادیولوژی می کنند

تقریبا همه افرادی که نزد دندان‌پزشک رفته‌اند، تجربه گرفتن عکس از دندان‌هایشان را دارند. در دندان‌پزشکی نیز مانند سایر رشته‌های پزشکی از پرتونگاری برای کمک به تشخیص بیماری یا آسیب دندان استفاده می‌شود.

عکس‌ها در تعیین وجود و وسعت حفره یا کرم‌خوردگی‌های دندان به کار می‌آیند. با عکس رادیوگرافی می‌توان فساد و پوسیدگی دندان را حتی زمانی که مینا هنوز سالم به نظر می‌آید،

رادیوگرافی چیست وچگونه انجام می شود

رادیوگرافی یکی از روش های تصویربرداری پزشکی است که با استفاده از آن میتوان به نحوی درون بدن انسان را دید و از بعضی بیماری های آن اطلاع پیدا کرد. این روش با استفاده از تابش اشعه ایکس X-ray ( اشعه رونتگن) به قسمتی از بدن انسان میتواند تصویر مورد نیاز را تهیه کند.

رادیوگرافی انواع متفاوتی دارد. پایه ای ترین نوع آن را رادیوگرافی ساده میگویند. رادیوگرافی ساده اولین نوع تصویربرداری یا اشعه ایکس است که به توسط بشر اختراع شده و هنوز بطور وسیعی از آن استفاده میشود.

یک تصویر رادیوگرافی ساده معمولا بصورت یک ورقه پلاستیکی یا سلوفان شفاف است که بر روی آن تصویری سیاه و سفید نقش بسته است. به آن عکس رادیولوژی یا فیلم رادیولوژی هم میگویند. پزشک معمولا این ورقه را در مقابل نور قرار داده و تصویر را نگاه میکند. به دستگاهی که نور لازم را برای این کار تهیه میکند نگاتوسکوپ میگویند. تقریبا از هر نقطه ای از بدن انسان میتوان فیلم رادیولوژی تهیه کرد.
 

در سال های اخیر از نوع جدیدی از رادیوگرافی یا عکس برداری استفاده میشود که به آن رادیوگرافی دیجیتال میگویند. در این نوع از رادیوگرافی از فیلم استفاده نمیشود و تصویر تهیه شده از بیمار بر روی صفحه مانیتور کامپیوتر قابل دیدن است. با این حال میتوان این تصاویر را هم بر روی فیلم چاپ کرد.

گاهی اوقات همراه با رادیوگرافی به بیمار مواد خاصی تزریق شده یا خورانده میشود. به این روش رادیوگرافی رنگی میگویند. از رادیوگرافی رنگی برای تشخیص بهتر و دقیقتر بعضی ضایعات استفاده میشود.

مهمترین روش تصویربرداری پزشکی که میتوان با استفاده از آن تا حدودی درون بدن را دید و بعضی بیماری های آن را تشخیص داد عکس برداری یا رادیوگرافی ساده است.

برای عکس برداری با اشعه ایکس قسمتی از بیمار را که قصد بررسی آنرا دارند بر روی فیلم قرار میدهند و سپس به آن قسمت اشعه ایکس تابیده میشود. اشعه ایکس از پوست و عضلات عبور کرده و به صفحه حساس برخورد میکند. رنگ این قسمت ها بعد از ظاهر شدن سیاه دیده میشود. برعکس، استخوان مانع عبور اشعه ایکس شده و چون به زیر قسمتی که استخوان قرار دارد اشعه نمیتابد بعد از ظاهر شدن به رنگ سفید دیده میشود.

در واقع عکس برداری با اشعه ایکس بسیار شبیه افتادن سایه شما بر روی دیوار است. وقتی در برابر آفتاب در مقابل دیوار قرار میگیرید قسمت هایی که بدن شما جلوی عبور نور خورشید را گرفته بر روی دیوار تاریک تر شده و شما آنرا بصورت سایه خود میبینید. رادیوگرافی ساده هم یک نوع بررسی سایه بافت های انسان است ولی در مقابل اشعه ایکس. البته اینطور نیست که بافت ها یا جلوی اشعه ایکس را بگیرند یا به آن اجازه عبور بدهند. مقدار عبور اشعه از بافت ها کم و زیاد است مانند یک شیشه که میتواند شفاف باشد یا درجات متفاوتی از کدورت را داشته باشد.

به همین علت در یک عکس رادیوگرافی بعضی استخوان ها که متراکم تر و محکم ترند سفیدتر و بعضی دیگر کمتر سفیدند. بعضی چیزها که به اشعه کاملا اجازه عبور میدهند ( مانند هوا یا گاز درون روده) کاملا سیاهند و بعضی دیگر که مختصری جلوی عبور اشعه را میگیرند مانند عضلات خاکستری دیده میشوند. رادیوگرافی ساده وسیله بسیار ارزشمندی برای بررسی استخوانها، شکستگی آنها و بیماری های مختلف آن است.

در سال های اخیر نوع جدیدی از رادیوگرافی ساده مرسوم شده که به آن رادیوگرافی دیجیتال Digital Radiography میگویند. در این روش بجای فیلم پلاستیکی از یک صفحه الکترونیکی استفاده میشود. بر روی این صفحه میلیون های نیمه هادی کوچک قرار دارد که به اشعه ایکس حساس هستند. تابش اشعه ایکس به نیمه هادی ها موجب ایجاد بار الکتریکی میشود. هر کدام از نقاط مختلف صفحه یا پیکسل های آن میزان مشخص و متفاوتی از اشعه ایکس را دریافت کرده و برحسب میزان اشعه، بار الکتریکی تولیدی هم متفاوت است. این بارها جمع آوری شده و به کامپیوتر ارسال میشود تا در آنجا اطلاعات پیکسل ها در کنار هم قرار گرفته و تصویر تشکیل شود.

این تصویر را میتوان بر روی صفحه کامپیوتر دید و یا آن را با استفاده از یک پرینتر چاپ کرد. میتوان آنها را از طریق یک شبکه کامپیوتری به هر جایی ارسال کرده و یا آنها را ذخیر نمود.