دستگاه رادیو گرافی چگونه کار می کند

همترین روش تصویربرداری پزشکی که میتوان با استفاده از آن تا حدودی درون بدن را دید و بعضی بیماری های آن را تشخیص داد عکس برداری یا رادیوگرافی ساده است.

برای عکس برداری با اشعه ایکس قسمتی از بیمار را که قصد بررسی آنرا دارند بر روی فیلم قرار میدهند و سپس به آن قسمت اشعه ایکس تابیده میشود. اشعه ایکس از پوست و عضلات عبور کرده و به صفحه حساس برخورد میکند. رنگ این قسمت ها بعد از ظاهر شدن سیاه دیده میشود. برعکس، استخوان مانع عبور اشعه ایکس شده و چون به زیر قسمتی که استخوان قرار دارد اشعه نمیتابد بعد از ظاهر شدن به رنگ سفید دیده میشود.

در واقع عکس برداری با اشعه ایکس بسیار شبیه افتادن سایه شما بر روی دیوار است. وقتی در برابر آفتاب در مقابل دیوار قرار میگیرید قسمت هایی که بدن شما جلوی عبور نور خورشید را گرفته بر روی دیوار تاریک تر شده و شما آنرا بصورت سایه خود میبینید. رادیوگرافی ساده هم یک نوع بررسی سایه بافت های انسان است ولی در مقابل اشعه ایکس. البته اینطور نیست که بافت ها یا جلوی اشعه ایکس را بگیرند یا به آن اجازه عبور بدهند. مقدار عبور اشعه از بافت ها کم و زیاد است مانند یک شیشه که میتواند شفاف باشد یا درجات متفاوتی از کدورت را داشته باشد.

به همین علت در یک عکس رادیوگرافی بعضی استخوان ها که متراکم تر و محکم ترند سفیدتر و بعضی دیگر کمتر سفیدند. بعضی چیزها که به اشعه کاملا اجازه عبور میدهند ( مانند هوا یا گاز درون روده) کاملا سیاهند و بعضی دیگر که مختصری جلوی عبور اشعه را میگیرند مانند عضلات خاکستری دیده میشوند. رادیوگرافی ساده وسیله بسیار ارزشمندی برای بررسی استخوانها، شکستگی آنها و بیماری های مختلف آن است.

در سال های اخیر نوع جدیدی از رادیوگرافی ساده مرسوم شده که به آن رادیوگرافی دیجیتال Digital Radiography میگویند. در این روش بجای فیلم پلاستیکی از یک صفحه الکترونیکی استفاده میشود. بر روی این صفحه میلیون های نیمه هادی کوچک قرار دارد که به اشعه ایکس حساس هستند. تابش اشعه ایکس به نیمه هادی ها موجب ایجاد بار الکتریکی میشود. هر کدام از نقاط مختلف صفحه یا پیکسل های آن میزان مشخص و متفاوتی از اشعه ایکس را دریافت کرده و برحسب میزان اشعه، بار الکتریکی تولیدی هم متفاوت است. این بارها جمع آوری شده و به کامپیوتر ارسال میشود تا در آنجا اطلاعات پیکسل ها در کنار هم قرار گرفته و تصویر تشکیل شود.

این تصویر را میتوان بر روی صفحه کامپیوتر دید و یا آن را با استفاده از یک پرینتر چاپ کرد. میتوان آنها را از طریق یک شبکه کامپیوتری به هر جایی ارسال کرده و یا آنها را ذخیر نمود.

 

رادیوگرافی دندان یکی از ابزارهای مهم تشخیصی دندان­پزشک  است که بوسیله آن بیماری­ ها و یا آسیب­ های دندانی را که در معاینه بالینی و با چشم غیر مسلح قابل تشخیص نیستند را، شناسایی میکند
اما دستگاه رادیوگرافی یا رادیولوژی چیست ؟ چگونه کار میکند ؟ و انواع مختلف دستگاههای رادیولوژی کدامند؟

دستگاه رادیولوژی یکی از روش های عکس برداری از نواحی سخت بدن مانند استخوانها و دندانها، دستگاه رادیوگرافی است اما سوالی که در این میان پیش می آید این است که آیا میتوان رادیولوژی دندان را با همان دستگاه رادیولوژی معمولی انجام داد؟ و چه فرقی بین دستگاههای رادیولوژی دندان و رادیولوژی استخوان وجود دارد؟

رادیوگرافی داخلی دهان و دندان ها را تنها باید از دستگاه رادیوگرافی دندان استفاده کرد. اساس کار رادیوگرافی دندان را تیوب خود یکسو کننده است.

  تیوب طوری نصب می گردد که امکان بالاترین مانور را داشته باشد.  فاصله نقطه کانونی تیوب کم است و تایمر دستگاه رادیو گرافی ساعتی یا الکترونیکی است .
 دستگاه رادیوگرافی دندان وسیله ای است که عکسهای رادیوگرافی را برای مراحل بعدی سیستم رادیوگرافی عکسبرداری را انجام میدهد.
 یونیتهای رادیوگرافی دندان
یـــونــیـــت هـــای رادیـــوگـــرافـــی دنـــدان بـــرای عکس گرفتن از دندانها، ساختار یک دندان  (ریشه ،تاج ، گردن  ) و مشکلات دندان (مانند پوسیدگی) در تمام سنین شامل افراد بالغ و اطفال و نـیـز جهـت بـرنـامـه ریـزی و ارزیـابـی برای عمل ارتـــــودنـــســـــی استفاده میشود.
تصویر برداری از دندان به چهار روش انجام میشود : 1- تک دندان/پری اپیکال ، 2- پانورامیک   3- سفالومتریک  4- دیجیتالی
رادیــــوگــــرافــــی داخــــل دهــــانــــی تک دندان/پری اپیکال: در این نوع تصویربرداری برای تـصــویــربــرداری بــایــت وینگـر ، پـری اپیکـال و اکلوزال ، فیلم در دهان بیمار قرار داده میشود و تصاویر رادیوگرافی بایت وینگر ، تاج و یک سوم فـوقـانـی ریـشـه دندان های بالایی و پایینی را نمایش می دهد . در رادیوگرافی پری اپیکال ، کل سـاخـتار دندان شامل ریشه برروی یک فیلم و آرواره هـای مـانـدیـبـولار و ماگزیلاری برروی فیلم هایی بصورت جداگانه ای تصویربرداری می شود .عکسهای رادیوگرافی الکوزال ، سطح دندان های آلیمای کوچک و بزرگ را نشان می دهد .

رادیوگرافی پـانـورامـیـک : در این نوع رادیوگرافی تـصـاویـر نـاحیه ماگزیلوفاسیال بوسیله یـک پـرتـوگردان و کاست فیلم خارجی تهیه میشود. سپس قوس دندانی در یک تصویر جداگانه ، به صورت بیضوی تهیه میشود. یونیت های پانورامیک ، برای ساخت عکسهای رادیوگرافی موضعی از دندان استفاده میگردد

رادیوگرافی سفالومتری
این دستگاه برای  عکسبرداری از جمجمه استفاده میگرددکه در آن  تصاویر تهیه شده میتوانند در زمان‌ها و مکان های مختلف با هم قابل مقایسه شوند، موقعیت سر و فاصله آن تا منبع اشعه و فیلم همیشه یکسان است به همین خاطر تصاویر سفالومتری میتواننند بصورت جانبی ‌یا خلفی- قدامی تهیه شوند که عمل ارتودنسی و جراحیهای فک و صورت بیشترین کاربرد این نوع عکسبرداری است
در این نوع رادیوگرافی نمای جمجمه یا یک ناحیه برای بدست آوردن تصویر استفاده میشود .مطالعات سفالومتریک برای ارزیابی میزان رشد و برآورد پلان های درمانی ارتودنتیک یا پروتزهای دندانی استفاده میگردد.گاها از یونیت های پانورامیک و سفالومتریک می توانند توموگرافی متقاطع ، جهت تهیه تصاویر عرضی چند لایه از آرواره های ماگزیلاری و ماندیبولار را انجام دهند. این تکنیک که سابقاً تنها کاربرد توموگرافی ، کامپیوتری یا تومورگرافی خطی امکان پذیر بود.

 سیستم های دیجیتال رادیوگرافی دندان
در این روش برای تهیه تصاویر رایانه ای برای رادیوگرافی داخل دهانی یک جایگزین خوب برای فیلـم های اشعه X استفاده میشود .

از مزایای سیستم دیجیتالی پردازش و چاپ مستقیم تصویر ، توانایی نمایش تصاویر متعدد ، کم کردن دفعـات اکسپـوز و حـذف زمـان لازم جهـت ظهـور و ثبـوت فیلـم است

 تصویربرداری دیجیتال می تواند برای اعمال اندودنتیک برنامه ریزی و ارزیابی انجام ایمپلنت و اعمالی که نیاز به عکسهای متعدد نیاز دارند، استفاده میشود.
در فیلم این قسمت شما میتوانید نحوه کار یک دستگاه رادیوگرافی را مشاهده کنید